گل مژه (Stye)
گل مژه برجستگی قرمز و دردناکی بر روی پلک است و می تواند روی هردو پلک پایین یا بالا بروز یابد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که غده های کوچکی که در انتهای پلک ها قرار دارند ملتهب یا عفونی شوند. در اکثر اوقات طی چند روز تا یک هفته خود به خود بهبود می یابد. ممکن است برخی بیماران، گل مژه را با اختلال دیگری به نام شالازیون اشتباه بگیرند.
شالازیون هم مانند گل مژه برجستگی در پلک است اما دردناک نیست و مدت زمان بیشتری هم روی پلک باقی می ماند.
در این مطلب از رشت گشت با ما همراه باشید.
گل مژه چه علائمی دارد؟
گل مژه به صورت برجستگی قرمز رنگ و دردناک (که ممکن است شبیه به جوش باشد) در انتهای پلک بروز پیدا می کند و بعد از چند روز بهبود می یابد. این بیماری ممکن است با علائمی همچون ریزش اشک و تورم و درد پلک نیز همراه باشد.
گل مژه چیست؟ علائم، دلایل، پیشگیری و درمان خانگی سریع
گل مژه یک توده قرمز و دردناک در نزدیکی لبه پلک است. درست مثل جوش‌های آکنه، زمانی که غدد کوچک چربی نزدیک مژه مسدود شده و عفونی شوند، گل مژه به‌وجود می‌آید. در این مواقع، پلک را می‌توان با محلولهای ضدعفونی یا ضمادهای خانگی شستشو و تسکین داد. جوش روی پلک اگرچه دردناک و ناراحت‌کننده است، اما در بسیاری از موارد در خانه قابل مدیریت است، هرچند گاهی ممکن است نیاز به درمان توسط یک متخصص چشم داشته باشد. گل‌های مژه معمولاً در قسمت بیرونی پلک ایجاد می‌شوند، اما گاهی اوقات نیز ممکن است در قسمت داخلی پلک تولید شده و باعث درد زیاد و گاهی تاری دید شوند. این مقاله به بررسی انواع گل مژه، تفاوت آن با شالازیون، علل، علائم، درمان و پیشگیری از این مشکل می‌پردازد.
گل مژه چیست؟
گل مژه نوعی جوش بزرگ و معمولاً پر از چرک است که در قسمت بیرونی یا داخلی پلک بالا یا پایین ایجاد می‌شود. این عارضه در بیشتر مواقع، تنها در یک چشم به‌وجود می‌آید و از نظر بالینی با نام hordeolum شناخته می‌شود. این جوش پلکی زمانی ایجاد می‌شود که یک غده تولیدکننده چربی در پلک عفونی شود.
غدد تولیدکننده چربی به محافظت از چشم کمک می‌کنند. استافیلوکوکوس، باکتری مسئول تولید جوش‌های روی پلک است که معمولا از طریق تماس انگشتان دست با چشم به پلک منتقل می‌شود. این باکتری همچنین اگر با لنزهای چشمی یا سایر محصولاتی که چشم یا پلک را لمس می‌کنند تماس پیدا کند، می‌تواند باعث عفونت شود.
در بیشتر موارد، گل مژه طی چند روز به خودی خود ناپدید می شود. توجه به این نکته مهم است که هرگز نباید سعی کنید گل مژه را بیرون بیاورید، چون ممکن است باعث جمع‌شدن چرک بیشتر در ناحیه عفونی و گسترش باکتری شود.
تفاوت بین گل مژه و شالازیون چیست؟
بیماری دیگری که باعث التهاب پلک شده و گاهی با گل مژه اشتباه گرفته می‌شود، شالازیون است. شالازیون زمانی اتفاق می‌افتد که در یکی از غدد کوچک چربی نزدیک مژه‌ها انسداد ایجاد شود. برخلاف گل مژه، شالازیون معمولاً دردناک نیست و بیشتر با برجستگی قسمت داخلی پلک مشخص می‌شود.
شالازیون (شالازیا) شبیه گل مژه است، اما ناشی از عفونت باکتریایی نیست. با بزرگ‌شدن غده چربی در عمق پلک که به دلیل انسداد دهانه غده ایجاد می‌شود، شالازیا ایجاد می‌شود، اما در گل مژه‌ها معمولاً فولیکول‌های مژه آلوده و ملتهب هستند و نسبت به شالازیون به سطح پلک نزدیک‌ترند.
برخی از افراد ممکن است درطول زندگی خود یک یا دو جوش چرکی روی چشم داشته باشند، اما برخی دیگر به‌طور مکرر به آن مبتلا می‌شوند. درصورت عدم درمان، جوش چشم می‌تواند تبدیل به شالازیون شود. درمان برای هر دو بیماری مشابه است.
انواع گل مژه
به طور کلی دو نوع مختلف از گل مژه یا هوردئولوم وجود دارد:
- گل پلک خارجی یا بیرونی: زمانی اتفاق می‌افتد که عفونت داخل فولیکول موی مژه وجود داشته باشد.
- گل پلک داخلی یا درونی: اغلب زمانی رخ می‌دهد که عفونت در غدد چربی داخل پلک وجود داشته باشد که باعث مرطوب نگه‌داشتن پلک می‌شوند.
عفونت باکتریایی می‌تواند ناشی از باکتری‌های طبیعی روی پوست یا برس‌های آرایشی و ریمل‌های آلوده باشد. گل مژه‌های خارجی رایج‌ترین نوع هستند و انواع داخلی آن‌ها روی هر یک از پلک‌های داخلی (رو به کره چشم) تشکیل می‌شوند. بروز جوش چرکی چشم فقط روی یک پلک معمول است، اما ممکن است روی هر دو پلک نیز ایجاد شود.
شایع‌ترین دلایل
گل مژه عارضه‌ای بسیار رایج است و در همه نژادها از مرد و زن به یک اندازه رخ می‌دهد. بااین‌حال، این بیماری ممکن است در بزرگسالان شایع‌تر از کودکان باشد، چون چربی موجود در غدد چشم بزرگسالان غلیظ‌‌‌تر از کودکان است و این یعنی بیشتر مستعد انسداد هستند. افرادی که شرایط خاصی مانند بلفاریت، شوره سر، روزاسه (درماتیت سبورئیک)، دیابت یا سطوح بالای کلسترول بد دارند، بیشتر درمعرض خطر ابتلابه این عارضه هستند. درموارد زیر ممکن است احتمال ابتلابه گل مژه افزایش یابد:
- سابقه قبلی گل مژه
- پوست خشک
- تغییرات هورمونی
علائم و نشانه‌های گل مژه
علائم و نشانه‌های گل مژه عبارتند از:
- یک برآمدگی قرمز دردناک در امتداد لبه پلک نزدیک مژه‌ها
- تورم پلک
- پوسته‌شدن خط پلک
- حساسیت به نور
- درد و خارش
- اشک چشم
- احساس این‌که چیزی تیز در چشم وجود دارد.
- پاره‌شدن پوست پلک
البته اغلب گل‌های مژه برای چشم بی‌ضرر هستند و بر توانایی و وضوح دید تأثیری نمی‌گذارند. معمولا اقدامات خودمراقبتی مانند ماساژ آرام پلک با یک دستمال استریل گرم روی پلک بسته، به‌مدت 5 تا 10 دقیقه و تکرار آن باعث بهبود می‌شود، اما درموارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- گل مژه بعد از 48 ساعت شروع به بهبود نکرده است.
- قرمزی و تورم کل پلک را درگیر نموده یا تا قسمت‌های مختلف صورت و روی گونه گسترش یافته است.
- چشم‌ها ورم کرده و بسته شده است.
- چرک یا خون از برجستگی نشت می‌کند.
- درد یا تورم بعد از دو تا سه روز اول افزایش می‌یابد.
- تاول‌هایی روی پلک ایجاد شده است.
- در پلک‌های خود احساس گرما دارید.
- بینایی تغییر کرده است.
عوامل ایجاد گل مژه
اگرچه گل مژه در اثر عفونت غدد چربی توسط باکتری استافیلوکوک در پلک ایجاد می‌شود، اما عوامل ایجاد آن معمولا زمانی است که اقدامات زیر را انجام داده باشید:
- لمس چشم‌ها با دست آلوده
- گذاشتن لنزهای تماسی در چشم، بدون ضدعفونی‌کردن کامل یا شستن دست‌ها
- ماندن آرایش روی چشم در شب و زمان خواب
- استفاده از لوازم آرایشی قدیمی یا تاریخ مصرف گذشته یا اشتراکی
- بلفاریت (التهاب مزمن در امتداد لبه پلک)
- روزاسه (یک بیماری پوستی که با قرمزی صورت مشخص می‌شود)
آیا گل مژه می‌تواند ناشی از استرس باشد؟
در حال حاضر هیچ مطالعه علمی وجود ندارد که ارتباط بین استرس و گل مژه را به‌طور مستقیم نشان دهد. بااین‌حال، برای افرادی که اغلب به این بیماری مبتلا می‌شوند و به نظر می‌رسد دوره‌های استرس یا خواب ضعیف را تجربه می‌کنند، ممکن است این بیماری بیشتر تکرار شود.
برخی از چشم‌پزشکان گزارش می‌دهند خواب ناکافی و استرس خطر ایجاد جوش چرکی روی چشم را افزایش می‌دهد، چون استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و این موضوع باعث می‌شود بدن در برابر عفونت مستعدتر شود. مطالعه‌ای در سال 2017 نشان داد هورمون‌های استرس مانند نوراپی نفرین به اسید 3،4 – دی هیدروکسی ماندلیک (DHMA) تبدیل می‌شوند که می‌تواند به جذب باکتری‌ها در مناطقی از بدن که مستعد عفونت هستند، کمک کند.
یکی دیگر از عوارض جانبی استرس این است که اغلب خواب را مختل می‌کند. تحقیقات نشان داده است کمبود خواب می‌تواند ایمنی بدن را کاهش دهد و به‌طور خاص بر توانایی سلول‌های T در بدن برای مبارزه با عفونت تأثیر بگذارد. علاوه‌براین وقتی افراد خسته هستند، ممکن است کمتر عادات بهداشتی چشم را رعایت کنند. بنابراین، اگر قبل از خواب آرایش چشم به درستی پاک نشده یا دست‌ها قبل از تماس با چشم شسته نشوند، می‌توانند عامل بروز جوش چرکی چشم باشند.
