در صنعت بافندگی فرش ابعاد و قوائد و قوانینی وجود دارد که طبق آن طراحی و آغاز به بافت میشود، این ابعاد در فرش دستباف و فرش ماشینی با نام هایی گوناگون گفته می شود که در ادامه این مقاله بیتوته به معرفی آنان می پردازیم.
ابعاد فرش 6 متری
فرشهای 6 متری یکی از فرشهای خیلی پرطرفدار که در خانه هر ایرانی با نقش و نگارهای خیلی قشنگ وجود دارد. این نوع فرش ها بیشتر در خانههایی که چیدمان اسپورت دارند دیده میشود. به این صورت که فضای اطراف مبلمان چیده شده، بدون هیچ نوع فرش بوده و تنها یک فرش 6 متری وسط سالن پهن شده است. فرشهای 6 متری مثل فرشهای 9 متری جز سایزهای استاندارد در بازار به حساب می آیند. کلا ابعاد این نوع از فرشها 2 در 3 است یعنی طول آن 3 متر و عرض آن 2 متر میباشد.
ابعاد فرش 9 متری
در واقع ابعاد فرشهایی که به آنها 9 متری گفته میشود، 5/2 در 5/3 میباشد که به صورت عامیانه به آن 9 متری میگویند. چنانچه بخواهیم به صورت دقیقتر فرش 9 متری را بررسی کنیم، باید بدانید که مساحت دقیق این فرشها در واقع 75/8 متر مربع میباشد، یعنی به صورت دقیق 9 متر کامل نمیباشد و حدود 25 سانتی متر از 9 متر کمتر است. پس از ابعاد کم این فرش تعجب نکنید چون فرشهای 9 متری در بازار با همین ابعاد گفته شده بافته میشوند.
در بعضی از شرایط امکان دارد فرشهایی با ابعاد دقیق 3 در 3 بافته و به بازار عرضه شوند. برای زیبایی هر چه تمامتر فرش آنها را به صورت مستطیل شکل میبافند و بافت فرشها به شکل مربع خیلی کم و به درخواست مشتری بافته میشود.
ابعاد فرش 12 متری
یکی از پرفروش ترین فرشها ، فرش در ابعاد 12 متری است که متراژی استاندارد است و میتواند در فضاهای گوناگون استفاده شود. در گذشتهها برای بافت انواع قالیهای دستباف هم از سایز 12 متری استفاده بیشتری میشد. فرشهای 9 و 6 متری هم گزینههای بعدی بودند که مورد استفاده قرار میگرفتند. ابعاد فرش ماشینی ۱۲ متری ۴ متر طول و ۳ متر عرض است. در حقیقت فرش 12 متری سایز ۴در۳ هست.
ابعاد فرش 9 متری
در واقع ابعاد فرشهایی که به آنها 9 متری گفته میشود، 5/2 در 5/3 میباشد که به صورت عامیانه به آن 9 متری میگویند. چنانچه بخواهیم به صورت دقیقتر فرش 9 متری را بررسی کنیم، باید بدانید که مساحت دقیق این فرشها در واقع 75/8 متر مربع میباشد، یعنی به صورت دقیق 9 متر کامل نمیباشد و حدود 25 سانتی متر از 9 متر کمتر است. پس از ابعاد کم این فرش تعجب نکنید چون فرشهای 9 متری در بازار با همین ابعاد گفته شده بافته میشوند.
در بعضی از شرایط امکان دارد فرشهایی با ابعاد دقیق 3 در 3 بافته و به بازار عرضه شوند. برای زیبایی هر چه تمامتر فرش آنها را به صورت مستطیل شکل میبافند و بافت فرشها به شکل مربع خیلی کم و به درخواست مشتری بافته میشود.
ابعاد فرش 12 متری
یکی از پرفروش ترین فرشها ، فرش در ابعاد 12 متری است که متراژی استاندارد است و میتواند در فضاهای گوناگون استفاده شود. در گذشتهها برای بافت انواع قالیهای دستباف هم از سایز 12 متری استفاده بیشتری میشد. فرشهای 9 و 6 متری هم گزینههای بعدی بودند که مورد استفاده قرار میگرفتند. ابعاد فرش ماشینی ۱۲ متری ۴ متر طول و ۳ متر عرض است. در حقیقت فرش 12 متری سایز ۴در۳ هست.
فرشهای مربعی
در کنار فرش در اشکال مستطیل و دایره فرش مربع نیز یکی دیگر از تولیدات شرکت های فرش ماشینی در ایران است معمولا مربع ها در ابعادهای مختلف بافته میشوند که به صورت زیر میباشند.
1 در 1
1/5 در 1/5
2 در 2
2/5 در 2/5
3 در 3
3/5 در 3/5
4 در 4
نکته ای که باید به آن دقت کرد این است که تنها بعضی از شرکتهای باتجربه و مجرب توانایی تولید فرش در ابعاد مربع را دارند.
ابعاد قالیچههای بسیار کوچک به نام پا تختی یا پادری:
۴۰ در۶۰ سانتی متر
۵۰ در۸۰ سانتی متر
۶۰ در۱۰۰ سانتی متر
ابعاد فرش در فرش دستباف
قالی: به فرش هایی که ابعاد آنها از 6 متر مربع بالاتر باشد قالی گفته می شود که اغلب دارای این ابعاد می باشند:
3 در 2
5/3 در 5/2
4 در 3
5 در 5/3
6 در 4
7 در 5
10 در 6
قالیچه: قالیچه به فرشی گفته می شود که ابعاد آن از از 3 متر مربع کمتر باشد ابعاد عرضی یک قالیچه از 40/1 متر تا 55/1و ابعاد طولی آن از 20/2 متر تا 35/2 متر ادامه پیدا می کند.
زرع و نیم: به فرش هایی گفته می شود که ابعاد عرضی آن 1 تا 15/1متر و عرض آن 65/1 تا 50/1 متر است.
زرع و چارک: این فرش ها بیشتر دارای ابعاد 130×80 سانتی متر می باشند. بافت زرع و چارک معمولا در مکان های فارسی باف هنوز به صورت وسیعی متداول است.
دو زرع: قالیچه های بافته شده در این دسته دارای ابعادی 2/1 × 35/1 متر می باشد.
پرده ای: فرش های پرده ای که معمولا به طور آویز در مدخل اتاق ها یا سالن ها نصب می گردیده است. اغلب این فرش ها با ابعاد 5/2×5/1 دیده می شود.
کلگی: بافت اینگونه فرشها درگذشته بیشتر در بین چادرنشینیان و روستاییان رایج بوده است. که دارای ابعاد 5/1در3، 70/1در3، 5/3در2 متر می باشد.
خرک، پشتی یا پادری: این دسته از فرشها که بیشتر از جنس های معمولی تر در خاب بافته می شوند دارای ابعادی کمتر از یک متر هستند.
کناره: نوعی فرش که دارای طول بلندی است که همراه با میان فرش به کار رفته و برای پوشاندن روی پله و راهرو استفاده می شود.
پادری: پادری ها اغلب به اندازه پاگرد ها هستند و یا درهای ورودی که دارای ابعاد 50×70 بافته می شوند.
فرش های بیضی یا دایره: این نوع از فرش ها با استفاده از نقشه های از پیش طراحی شده بافته می شوند که احتیاج به مهارت خاص خود هستند.
