حکاکی روی فلز یک نوع شیوه چاپ دستی و ماشینی است. از این شیوه فنی، هم برای حک تصویر و نیز حک حروف و کلمات استفاده میشود. سابقه این فن به صنعت ساخت نقش و نگار بر روی اسلحه و زینت آلات در قرون وسطی بازمی گردد. قدیمی‌ترین نمونه‌های شناخته شده از جنس مس در آلمان بوده و مربوط به سال ۱۴۴۶ میلادی میشوند. در ادامه این مقاله با این هنر آشنا می شوید.
دستگاه حکاکی روی فلز چیست؟
سختی سطوح فلزی سبب می گردد تا سایش و کنده کاری بر روی آنها به سختی انجام گیرد و با نیروی دست این کار نه فقط زمان بر می باشد، بلکه کیفیت مطلوبی نخواهد داشت.
به همین علت، تولید دستگاه حکاکی روی فلز به وسیله فعالان این حوزه انجام گرفت و اکنون برای نمایش دادن طرح و لوگو، متن و هر نوع کنده کاری و حکاکی از این تجهیزات استفاده می گردد. دستگاه حکاکی فلزات به مجموعه ای از تجهیزات گفته میشود که با نیروی های گوناگون از قبیل باد، انرژی الکتریکی، الکترومغناطیسی و مکانیکی روی سطح فلزات طرح های از پیش تعریف شده را به وجود می آورد.
دستگاه حکاکی فلزات از جمله تجهیزات خیلی پرکاربرد در صنعت می باشند که برای حک و کنده کاری لوگو، بارکد و مارک و مشخصات قطعات و حتی به وجود آوردن طرح های خاص بر روی سطح های مقاوم فلزی مورد استفاده قرار میگیرند. این دستگاه ها طبق شیوه عملکرد در گروه های گوناگونی تقسیم بندی میشوند و کیفیت و ظرافت و همین طور سرعت کنده کاری در هر دسته فرق دارد.
حکاکی روی فلزی؛ هنر غربی
حکاکی طرح های فاخر بر روی فلز، هنری است که از قدیم در غرب انجام می گرفته است. خیلی از هنرمندان بزرگ اروپایی ، مثل رامبراند و فرانسیسکو گویا آثار با ارزشی با حکاکی روی فلز بجای گذاشته اند.
انواع روش های حکاکی فلزات
حکاکی لیزری
حکاکی لیزری نسبت به بقیه شیوه های حک جدیدتر، کاملتر و گرانتر است. چاپ در این شیوه با استفاده از نور لیزر انجام میشود. شما هیچ محدودیتی در چاپ نوشته، اشکال گرافیکی یا بار کد ندارید.
دستگاه های لیزر از نظر منبع تولید کننده نور لیزر به چند شیوه تقسیم میشوند: لیزر فایبر، لیزر CO2، لیزر YAG
لیزر فایبر: لیزر فایبر برای فلزات و سطوح سخت استفاده میشود و روی یکسری از محصولات قابلیت حک ندارد.
لیزر CO2: لیزر CO2 برای سطوح نرم مانند کاغذ، چوب و پلاستیک مناسب است و روی اجسام سخت نفوذ کمتری دارد.
لیزر YAG: لیزر YAG در سالهای گذشته مرسوم بود و عموما در جواهر سازی استفاده می شده.
حک مکانیکی
حک مکانیکی ماشینی و اتوماتیک شده حک سنتی است و برای مواد سخت استفاده می شود. مانند: انواع فلزات، پلاستیکهای سخت و چوب. عموما ما یک سوزن از جنس تنگستن داریم که به وسیله موتورهای الکتریکی قابلیت حرکت دارد و چاپ مورد نظر شما را به صورت فیزیکی با شیوه های زیر انجام می دهد:
حک ضربه ای : سوزنی از جنس تنگستن و با فرکانس بالا به محصول ضربه میزند و چاپ دلخواه شما را با سرعت خوب و به طور دائمی چاپ میکند.
حک اسکرایب: در این شیوه سوزن روی محصول نفوذ میکند و با حرکت سطح محصول را میخراشد و چاپ با رزولوشن خوب و بدون صدا انجام میشود.
براده برداری: در این شیوه سوزن با سرعت بالایی درحال چرخش است و با استفاده از براده برداری از سطح محصول چاپ مورد نظر شما را انجام میدهد.
حک پرسی هم زیر مجموعه حک مکانیکی قرار میگیرد ولی شیوه متفاوتی دارد و نسبت به شیوه های قبلی توانایی چاپ اطلاعات متغییر را ندارد.
حک الکتروشیمیایی
در این شیوه از حکاکی برای چاپ از قدرت خورندگی مواد شیمیایی استفاده میشود. به این روش که اطلاعاتی که میخواهیم چاپ کنیم به صورت شابلون روی محصول می چسبانیم و با استفاه از مواد شیمیایی و پد دستگاه اکسیداسیون روی محصول ایجاد می شود. حک در این شیوه ظریف و کم عمق است و برای چاپ احتیاج به شابلون خواهید داشت.
حک پاششی
در این شیوه با استفاده از پاشش ذرات کار حکاکی انجام میشود. شما در این شیوه هم احتیاج به شابلون برای هر چاپ دارید. و معروفترین شیوه در این تکنیک سند بلاست است که با استفاده از ماسه حکاکی میکند و در ایران بیشتر روی شیشه از آن استفاده شده است.
سند بلاست تاریخچه جالبی نیز دارد : روزی ژنرال بنجامین چیو تیلگمن پس از یک طوفان شن از پنجره اتاقش به بیرون نگاه میکردکه متوجه شد بخشی از شیشه که بیشتر در معرض برخورد ماسه بود کدر شده است. و بقیه داستان نیز قابل پیش بینی است او رفت و نخستین دستگاه سند بلاست را ساخت.
ویل مارکینگ
در این شیوه که اغلب برای خطهای اکسترود استفاده میشود. اطلاعات چاپی دور چرخی به طور برجسته یا تورفته وجود دارد. موقع گذشتن محصول از زیر رول مارکینگ با استفاده از فشار و گرما اطلاعات به محصول انتقال پیدا می کند.
حکاکی روی فلزات
ماشین های حکاکی لیزری فلزات جهت حکاکی لیزری فلزاتی مثل استیل، آلومینیوم، آهن، فولاد، مس، برنج، طلا، نقره، پلاتین، تیتانیوم، چدن و .... خیلی مناسب می باشد. از جمله موارد استفاده از دستگاه حک لیزر فلزات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حکاکی لیزری در صنعت خودروسازی
- حکاکی لیزری محصولات تبلیغاتی نظیر (بج سینه، کارت ویزیت، فلش مموری، خودکار، پاوربانک)
- حکاکی لیزری کالای دیجیتال مانند (تبلت، لپ تاب و موبایل)
- حکاکی هدایای مناسبتی
- حکاکی لیزری تجهیزات پزشکی و بیمارستانی
- حکاکی لیزری قطعات نظامی
- حکاکی لیزری سریال روی ابزارآلات و وسایل اندازه گیری
- حکاکی لیزری ماشین افزار ( قلاویز، مته، تیغ اره)
- حکاکی لیزری طلا و جواهرات
- حکاکی لیزری بدلیجات و زیورآلات
