غذاهای سنتی سبزوار به عنوان بخشی از فرهنگ غنی این منطقه، از تنوع و خوشمزگی بسیاری برخوردارند. از آش‌های خوشمزه تا خورش‌های متنوع، این غذاها با استفاده از مواد محلی و ادویه‌های تازه، تجربه‌ای چشم‌نواز را ارائه می‌دهند. در این مقاله از رشت گشت با ویژگی‌ها و تفاوت‌های این غذاها آشنا خواهید شد.
سبزوار، شهری تاریخی در غرب استان خراسان رضوی، به‌خاطر فرهنگ غذایی منحصر به فرد و متفاوت خود شهرت دارد. غذاهای محلی و سنتی این شهر، منعکس‌کننده تاریخ مردم این منطقه و مواد موجود در هر دوره تاریخی هستند. غذاهای سنتی سبزوار اغلب ساده بوده و به‌سرعت و با راحتی تهیه می‌شوند. نان، نقش بسیار مهمی در رژیم غذایی سنتی مردم سبزوار دارد.
فرهنگ و آداب‌ورسوم مردم سبزوار، همچون دیگر شهرهای خراسان، غنی و قابل‌توجه است. آیین‌های مذهبی و افسانه‌ها و روایت‌های مربوط به این شهر، جذابیت خاص خود را دارند. صنایع‌دستی و سایر سوغاتی‌های دلپذیر سبزوار در میان مردم ایران شناخته‌شده هستند. جاذبه‌های تاریخی، طبیعت بکر، غذاهای سنتی و پوشش خاص مردم محلی در مراسم‌ها و آیین‌ها، از جمله مواردی هستند که سبزوار را به یک مقصد خاص و ویژه تبدیل می‌کنند.
غذاهای محبوب سبزوار
همانند سایر نقاط ایران، سبزوار نیز دارای غذاهای محلی و سنتی با ترکیبات خاص خود است که هم متنوع و خوشمزه و هم غنی از نظر مواد مغذی هستند. این غذاها در دوره‌های مختلف تاریخی وارد فرهنگ غذایی مردم سبزوار شده‌اند و همچنان جایگاه خود را حفظ کرده‌اند.
از جمله غذاهای محلی این شهر می‌توان به کمه‌جوش، اشکنه، آش بادمجان، آش ماست، آش جوش بره یا جوشواره، قورمه جوش و علف ماست (بورانی اسفناج) اشاره کرد. با گذشت زمان و یکسان شدن فرهنگ غذایی در سراسر ایران، این غذاها نیز به‌عنوان غذاهای ساده و ارزان در کنار سایر وعده‌های غذایی ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ر
آش جوش بره یا جوشواره
آش جوش بره یا جوشواره یا توپر نام یک غذای محلی دیگر سبزوار است. این آش معمولاً در شب چهارشنبه سوری سرو می‌شود و با تمام آش‌هایی که خورده‌اید، تفاوت دارد. سبزی مورد استفاده در آش جوش بره بین محلی‌ها به آجار معروف است و از تیره سبزی تره است و طعم تندی دارد. گیاه گیزریج به زبان محلی که از تیره جعفری است نیز برای عطر آش به آن اضافه می‌شود. در آش جوش بره علاوه بر سبزی‌های محلی و خاص، از خمیرهای توپری استفاده می‌شود که درون آن را بسته به سلیقه از سبزیجات خرد شده و یا گوشت چرخ‌کرده پر می‌کنند. بعد از آماده کردن خمیر مخصوص آش جوش بره، آن را ورز داده و به قطعات مربعی تقسیم می‌کنند. داخل این قطعات مربعی با اسفناج و سبزی آش پر شده و خمیرهای بسته شده را 2 الی 3 ساعت داخل آب جوش می‌جوشانند. داخل آب جوش، سبزی آش هم ریخته می‌شود.
کمه جوش یا اوجیج
کمه جوش یا اوجیج (اشکنه) یکی از غذاهای محبوب و معروف شهر سبزوار است که به دلیل طعم خاص و آسانی در طبخ، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ غذایی این منطقه دارد. این غذا از ماست خاصی به نام کمه تهیه می‌شود که طعم آن به کشک نزدیک است. این غذا معمولاً با استفاده از گوجه، تخم مرغ، نعناع، روغن، پیاز و ماست کمه تهیه می‌شود و در سفره‌های سبزواری‌ها به عنوان یکی از غذاهای محبوب و مورد علاقه حضور دارد.
کمه جوش به دلیل سادگی و سرعت در طبخ، همیشه به عنوان یک گزینه مناسب برای وعده‌های ناگهانی یا پیش‌غذای افطاری شناخته می‌شود و مورد استقبال گسترده‌ای قرار دارد. این غذا به قدری محبوب است که حتی افرادی که از سبزوار خارج شده‌اند، همچنان علاقه‌مند به آموزش و طبخ آن هستند.
اگر به دنبال یک تجربه محلی و خوشمزه هستید، حتماً کمه جوش را امتحان کنید که بخشی از تجربه‌ی غذایی خاص سبزوار است.
آش ماست غذای محلی خوش‌خوراک سبزوار
معروف‌ترین آش ماست خراسان در سبزوار طبخ می‌شود. این آش یک غذای محلی خوش‌خوراک با طعم به یاد ماندنی است که با انواع ذائقه سازگاری دارد. برای خوش طعم شدن آن، توصیه شده که از ماست پرچرب محلی استفاده کنید. نکته جالب اینجا است که آش ماست به‌صورت سرد سرو می‌شود و گاهی در کنار آن، کوکو سبزی نیز وجود دارد. اگر طعم آن را دوست داشتید، می‌توانید برای تنوع، آش ماست را به سفره افطار خود اضافه کنید.
آش بادمجان از غذاهای معروف و محبوب سبزوار
از دیگر غذاهای معروف و محبوب سبزوار، آش بادمجان است. آش بادمجان از جمله آن غذاهاست که با دستور پخت کمی متفاوت در شهرهایی مثل ملایر، سبزوار و … پرطرفدار است. اما طرز تهیه آش بادمجانی که مختص سبزوار است جزو پرطرفدارترین آنها به شمار می‌رود چرا که طعم بسیار دلچسبی دارد.
این آش بی‌نظیر از ترکیب گوشت آبگوشتی، پیاز، بلغور گندم، بادمجان، کشک، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، نخود و لوبیا چشم بلبلی تهیه می‌شود و با سیرداغ و نعنا داغ تزیین می‌شود. بادمجان که از اصلی‌ترین مواد غذایی آش بادمجان به شما می‌رود، باید از قبل سرخ شود.
قورمه جوش غذای محلی
قورمه جوش یک غذای محلی است که در روستاهای سبزوار رایج است. این غذای لذیذ با سبزی تازه و انواع ترشی‌های محلی سرو شده و در مواد اولیه آن از عدس، قرمه، نمک و ادویه و گاهی سیب‌زمینی استفاده می‌شود.
قورمه نوعی روش آماده‌سازی گوشت گوسفند است که از دیرباز در بین اقوامی که دامداری بخشی از زندگی آنها را تشکیل می‌داد، مرسوم بوده است. در این روش، گوشت گوسفند را در روغن دنبه خودش و کمی آب و نمک به‌طور کامل سرخ و پس از آماده‌سازی در پوست نگهداری می‌کنند.
با این روش تهیه می‌توانند قورمه را در طول سال برای طبخ غذاهای مختلف استفاده کنند و دیگر برای نگهداری گوشت نیازی به یخچال نیست. از این روش برای زمانی که یخچال وجود نداشته استفاده می‌کردند. البته هنوز منسوخ نشده و امروزه نیز به‌عنوان یک روش لذیذ به‌عناوین مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آش گندم از بهترین غذاهای محلی سبزوار
آش گندم یکی از بهترین غذاهای محلی سبزوار است که با استفاده از نخود، برنج، بلغور گندم، زیره سبز، سبزی آش، کشک و گوشت گوسفندی تهیه می‌شود. این آش به عنوان یک غذای تقویتی با ارزش غذایی بالا شناخته می‌شود و معمولاً با زیره داغ، نعنا داغ و کشک تزیین می‌شود. در صورت عدم تمایل به طعم ترش، می‌توان کشک را حذف کرد.
آش تقویتی حلبه
اگر شما به طعم غذاهای شیرین علاقه‌مند هستید، آش تقویتی حلبه می‌تواند توجه شما را جلب کند. این غذای سنتی با استفاده از برنج، زیره سیاه و فلفل پخته می‌شود و طعم جذاب آن با اضافه کردن آلو بخارا در انتها به‌دست می‌آید. این آش با اضافه کردن شکر به جای نمک، طعمی شیرین و منحصر به فرد دارد، بنابراین اگر طرفدار غذاهای شیرین هستید، حتماً آش حلبه را امتحان کنید.
خورش ریواس
خورش ریواس یکی از خورش‌های محلی و اصیل سبزوار است که با استفاده از جعفری، نعنا خشک، گوشت و ریواس تهیه می‌شود. این خورش با ترکیب منحصر به فرد این مواد اولیه، برای ذائقه‌های مختلف بسیار جذاب است. برای پختن آن، کافی است گوشت، ریواس، پیاز داغ و آب را حدود 4 ساعت بپزید و سپس جعفری خرد شده و نعنا داغ را به آن اضافه کنید تا طعم و عطر خورش کامل شود.
این غذاها همگی از جمله محصولات محلی و پرطرفدار سبزوار هستند که با ترکیبات خاص خود، به ذائقه‌های مختلف ایرانیان خوش می‌آیند و بخش مهمی از فرهنگ غذایی این منطقه را تشکیل می‌دهند.
سوالات متداول درباره غذاهای سنتی سبزوار
۱. غذاهای سنتی سبزوار چه ویژگی‌هایی دارند؟
غذاهای سنتی سبزوار با استفاده از مواد محلی و ادویه‌های خاص مانند تیره سبزی و گیاهان معطر مانند نعناع و گیزریج طعم و ارزش غذایی منحصر به فردی دارند.
۲. آیا غذاهای سنتی سبزوار برای افرادی که از غذاهای شیرین کمتر لذت می‌برند مناسب هستند؟
بله، غذاهای سنتی سبزوار عموماً دارای طعم‌های تند و خوشمزه هستند که می‌توانند به طور ویژه برای افرادی که از غذاهای شیرین کمتر لذت می‌برند جذاب باشند.
۳. آیا در آش جوش بره از گوشت خاصی استفاده می‌شود؟
بله، آش جوش بره از گوشت گوسفندی استفاده می‌کند که به همراه سبزیجات و خمیرهای توپری در آب جوش پخته می‌شود.
۴. چرا آش گندم یکی از غذاهای محبوب سبزوار است؟
آش گندم با ترکیبی از نخود، برنج، بلغور گندم و گوشت گوسفندی به همراه زیره سبز و سبزی آش تهیه می‌شود که ارزش غذایی بالایی دارد و با تزیین نعنا داغ و کشک می‌تواند جذابیت بیشتری به آن ببخشد.
۵. چگونه آش تقویتی حلبه در سبزوار طبخ می‌شود؟
آش تقویتی حلبه با استفاده از برنج، زیره سیاه، فلفل و آلو بخارا تهیه می‌شود که با اضافه کردن شکر به جای نمک، طعم شیرینی به آن بخشیده می‌شود.
حرف آخر مقاله درباره ی غذاهای سنتی سبزوار
به طور کلی، غذاهای سنتی سبزوار نه تنها از لحاظ مزه و تنوع بلکه از نظر تاریخی و فرهنگی نیز جایگاه ویژه‌ای دارند. این غذاها نمایانگر تلاش مردم سبزوار در حفظ و ارزش‌آفرینی به وجود آمده اند. امیدواریم این سفر به دنیای خوشمزه‌ی غذاهای محلی سبزوار برای شما مفید بوده باشد.
