شهر رشت توسط دو رودخانه زرجوب و گوهر رود از شرق و غرب محاصره شده است. این دو رودخانه با عبور از مسیری نسبتا طولانی در حوالی محله‌ای به نام پیربازار به هم می‌رسند و با نام رودخانه پیربازار به تالاب انزلی منتهی می‌شوند. متاسفانه نفوذ شیرابه زباله و فاضلاب شهری، این دو رودخانه را به‌عنوان یکی از پتانسیل‌های گردشگری شهر رشت به حاشیه رانده است. رودخانه زرجوب با نام سیاهرود از کوه‌های کم‌ارتفاع جنوب شهر رشت سرچشمه می‌گیرد و از جاهای دیدنی رشت محسوب می‌شود. با وب سایت بومگردی گیلمار همراه باشید تا با این رودخانه بیشتر آشنا شوید.
رودخانه زرجوب کجاست؟
- آدرس: استان گیلان، رشت، محله پل بوسار (مشاهده روی نقشه)
رودخانه زرجوب از کوه‌های کم‌ارتفاع مناطق هزار مرز، نیزه‌سر، جوکول‌بندان و کچا از توابع دهستان سراوان در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شهر رشت سرچشمه می‌گیرد. این مناطق در ارتفاع ۸۱۰ متری از سطح آزاد دریا قرار دارند. رودخانه زرجوب در مسیر خود از روستاهای بهدان، چماچا، سنگر، بیجارپس، رودبرده، گیل پرده سر و کسبخ رشت عبور می‌کند. این رودخانه پس از ورود به شهر رشت به منطقه پل بوسار می‌رسد و در ادامه به‌همراه گوهررود به رودخانه گرمرود پیربازار می‌ریزد که آن را با نام پیربازار نیز می‌شناسند. امتداد این رودخانه به تالاب زیبای انزلی منتهی می‌شود؛ به‌همین جهت زرجوب، گوهرود و گرمرود از مهم‌ترین منابع تامین آب این تالاب هستند.
مسیر دسترسی به رودخانه زرجوب
رودخانه زرجوب مسیری طولانی را در شهر رشت طی می‌کند و شما می‌توانید از نقاط مختلف شهر به آن دسترسی پیدا کنید. این رودخانه از محله‌هایی همچون پل بوسار، لب‌آب، پل عراق، رودبارتان و پیربازار می‌گذرد.
برای رفتن به رودخانه زرجوب کافی است خود را به میدان شهرداری برسانید و با تاکسی از ابتدای خیابان سعدی به پل بوسار بروید. علاوه بر این می‌توانید از میدان شهرداری و با تاکسی‌های ابتدای خیابان شهدا به‌سمت میدان صیقلان و محله لب آب حرکت کنید.
رودخانه زرجوب چگونه به‌وجود آمده است؟
رودخانه زرجوب یا زردجوب در گذشته با نام‌های سیاهرود (سیاورود)، صیقلان‌رود، کلاشه رودبار یا سیاه رودبار شناخته می‌شد. این رودخانه سالانه به‌طور متوسط ۱۷۰ میلیون متر مکعب حجم دارد؛ اگرچه حجم سالانه زرجوب در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۶۱ شمسی ۱۱۳,۷۷۳,۰۰۰ میلیون متر مکعب بوده است. سیاهرود یکی از شاخه‌های سپیدرود محسوب می‌شود که در حدود ۴۱ کیلومتر طول دارد. در سفرنامه گریگوری والریانوویچ ملگونوف (Grigoriy Valerianovich Melgunov) درباره رودخانه زرجوب آمده است:
از طرف شرقی رشت رودخانه سیاه رودبار می‌گذرد و در هر جا نامی از قبیل: بوسار، پیله دربند، گوهررود، چمن سرا و غیره دارد، در هنگام افزونی آب، سیاه رودبار به پایه‌ای پرآب است که از پیربازار تا به رشت با کرجی توان رفت.
رودخانه زرجوب از حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شهر رشت و از کوه‌های کم ارتفاع نواحی نیزه کوه و کچا سرچشمه می‌گیرد و در مسیر از مناطقی همچون بهدان و چماچا عبور می‌کند و در حاشیه جاده سنگر امتداد می‌یابد. این رودخانه از طریق محله‌ای به نام رودبارتان مسیر خود را در شهر رشت ادامه می‌دهد و از محله‌های دیگری همچون سرچشمه، لب‌آب، سرخ‌بنده (سرخه بنده) به محله پل بوسار منتهی می‌شود. رودخانه زرجوب پس از طی مسیری نسبتا طولانی در محله پیربازار به رودخانه گرمرود می‌پیوندد.
نقشه و معرفی بخش های مختلف رودخانه زرجوب
بنابر نوشته‌های یاسنت لویی رابینو (Hyacinth Louis Rabino) در حدود ۱۲۰ سال پیش رودخانه زرجوب برای آبیاری زمین‌های منطقه‌های سطل‌سر، بوسار، بجارکن (بیجارکن)، فخب، پستک، آلمان و پیله داربن استفاده می‌شد. بخشی از این رودخانه در مسیر شمالی از روستاهای منگوده، پیرده و مبارک آباد عبور می‌کرد و سپس با نام مبارک آباد به تالاب انزلی سرازیر می‌شد؛ شاخه جنوبی زرجوب نیز با نام پیربازار به ناحیه پیربازار، کماکول، سیاهرود کنار و خنیفجه می‌رسید. در گذشته پنج کیلومتر نخست این بخش از رودخانه امکان کشتیرانی نیز داشت.
نقشه‌های متعلق به سال ۱۳۳۲ شمسی نشان می‌دهد که رودخانه زرجوب با عبور از پل بوسار و سه راه باقرآباد دو شاخه می‌شد که یک شاخه به‌سمت پیربازار و شاخه دیگر آن از سمت غرب به زمین‌های گود، مزرعه و باغ‌های منطقه گلسار منتهی ادامه پیدا می‌کرد. متاسفانه پس از ساخت خیابان سعدی و با از بین رفتن باغ‌ها و مزارع امروز اثری از این بخش رودخانه زرجوب نیست.
در گذشته آب رودخانه زرجوب بسیار پاک بود و بسیاری از اهالی محله‌های اطراف در آن پرآب شنا می‌کردند. این رودخانه زیستگاه جانداران بسیاری بود و ماهی‌های متنوعی برای صید داشت. از جمله ماهیان موجود در رودخانه زرجوب، زرد پر، کپور، کولمه و ماهی سفید بود. البته برخی برای صید ماهی به منطقه سنگر می‌رفتند، جایی که هنوز این رودخانه به شهر رشت نرسیده بود.
علاوه بر این در مسیر رودخانه زرجوب دو چشمه وجود داشت که بخشی از آب آشامیدنی مردم از آن‌ها تامین می‌شد. یکی از این چشمه‌ها در محلی معروف به سرچشمه، در نزدیکی کردمحله (محله‌ای قدیمی و ترک‌نشین) قرار داشت.
پل‌های رودخانه زرجوب
در گذشته پل‌های متعددی روی رودخانه زرجوب ساخته شدند. برخی از این پل‌ها که چوبی بودند، همچون پل چوبی بازارچه زرجوب (لب آب) و پل چوبی آخر خیابان تختی، به‌دلیل طغیان رودخانه‌ها، رفت‌وآمد زیاد و احداث خیابان تختی از بین رفتند؛ اما برخی دیگر از این پل‌ها همچون پل عراق، پل زرجوب، پل سد کشاورزی، پل رودبارتان و پل بوسار با وجود بازسازی و مرمت همچنان باقی هستند.
۱. پل زرجوب
روی رودخانه زرجوب پلی به همین نام وجود دارد که در سال ۱۳۱۴ شمسی ساخته شده است. این پل از یک سمت به میدان صیقلان و شهرداری و از سمت دیگر به خیابان لاهیجان راه دارد. محله‌های امین‌ضرب و ارمنی بولاق در دو سمت دیگر پل زرجوب قرار دارند.
۲. پل عراق
یکی دیگر از پل‌های ساخته شده روی رودخانه زرجوب پل عراق است که در گذشته با نام‌های «حاجی محمدباقر» یا پل «حاجی ملارفیع» نیز شهرت داشت. بنای اصلی این پل که امروز در خیابان پاسداران در مجاورت سفارت روسیه و در جنوب شرقی رشت قرار دارد، در دوره ناصرالدین شاه توسط «حاج ملا محمد رفیع شریعتمدار گیلانی» ساخته شد. پل عراق را با یک سوم دارایی‌های تاجری کاشانی به نام حاجی محمد باقر و با آجر بنا کردند. این پل تا اواسط دوره پهلوی دروازه رشت به تهران بود. «مادام کارلا سرنا» (Madame Carla Serena)، جهانگردی ایتالیایی در سال ۱۲۵۵ شمسی (۱۸۷۷ میلادی) در توصیف این پل نوشت:
در مدخل شهر دروازه‌ای نیست؛ اما پلی به نام پل تهران روی رودخانه بسته‌اند و کنار آن پل برج مدور بزرگی مزین به کاشی‌های فیروزه‌ای بنا شده است. پایه‌های برج، ستون محکمی برای پل در مقابل نیروی جریان شدید آب بود. قسمتی از بالای برج فرو ریخته بود.
پل عراق یکی از بناهای تاریخی موجود روی رودخانه زرجوب بود که متاسفانه در دهه ۸۰ شمسی با هدف تعریض خیابان، آن را تخریب و پل مشابهی را با بتن بنا کردند. علت نام‌گذاری پل عراق نیز رفت‌وآمد کاروان‌های بازرگانی از شهرهای قزوین، زنجان، همدان، تهران، ساوه، اراک، قم و کاشان بود که در گذشته به این مناطق «عراق عجم» می‌گفتند. این کاروان‌ها در محدود این پل بساط می‌کردند.
۳. پل بوسار
پل بوسار در منطقه گلسار شهر رشت در سال ۱۳۴۱ شمسی روی رودخانه زرجوب بنا شد. این پل در تقاطع خیابان سعدی و تختی قرار دارد و در سال ۱۳۹۵ شمسی در حاشیه این پل در خیابان «جوان» نخستین پارک دمنوش نیز احداث شد که صندلی‌های با طرح فنجان و آلاچیق نیز در آن تعبیه شده است. شهرداری رشت طرح تاسیس پارک دمنوش را با هدف آزادسازی حاشیه رودخانه‌ها و استفاده بهینه از این فضا داد و برای پوشش گیاهی این پارک، گیاهان دارویی معطر و در حال انقراض را در نظر گرفت.
در راستای استفاده بهتر از حاشیه رودخانه زرجوب رشت، به‌تازگی طرح دیگری برای احداث پارک در حدفاصل پل بوسار تا پل بلوار توحید رشت پیشنهاد شده است که در سال ۱۴۰۲ ساخت آن آغاز می‌شود.
۴. پل سد کشاورزی
پل سد کشاورزی، پلی بتنی است که در محدوده محله لب‌آب شهر رشت و بعد از بازارچه زرجوب قرار دارد. این پل در گذشته روی سدی معروف به سد کشاورزی ساخته شد تا دو محله سرخ بنده و کوچه انبار قند و شکر را به هم متصل کند. از آب ذخیره شده در پشت این سد در فصل‌های بهار و تابستان برای آبیاری زمین‌ها کشاورزی استفاده می‌شد.
هرچند که بازی کردن در کنار سد کشاورزی برای کودکان خطرناک بود، در روزهای گرم پاییزی محلی برای شیرجه زدن آن محسوب می‌شد. گل و لای اطراف سد و تجمع تنه و شاخه‌های درختان به‌واسطه عدم لای‌روبی رودخانه می‌توانست به نوجوانان در هنگام شنا آسیب بزند. علاوه بر این، در پشت سد کشاورزی امکان خوبی برای ماهی‌گیری نیز فراهم بود. بسیاری از زنان نیز در روزهای آفتابی حصیر خانه‌ها خود را برای شست‌وشو به کنار این پل می‌آوردند.
۵. پل رودبارتان
پل رودبارتان که پل کربلایی میرحسین نیز شهرت دارد، در محله سرچشمه قرار دارد. این پل توسط میرحسین موسوی زنجانی ساخته شد. او جد یکی از شاعران معروف شهر رشت به نام میراحمد ثارالهی بود که وی را با تخلص او، ثاری نیز می‌شناختند. پیش از احداث بلوار شهدا (خیابان لاهیجان) جاده قدیم رشت به لاهیجان از میان کردمحله عبور می‌کرد. پل رودبارتان نیز در همان جاده قدیمی قرار داشت.
آلودگی رودخانه زرجوب
امروز به‌واسطه وجود آلاینده‌های متعدد در رودخانه زرجوب، اثری از زیبایی‌های گذشته این رودخانه نیست. رودخانه زرجوب بر اثر تحمل آلودگی‌ها در طی سال‌های متوالی دیگر امکان خودپالایی ندارد و شرایط بسیاری وخیمی را سپری می‌کند. بخش مهمی از آلودگی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود ناشی از محل دفن زباله سروان است که روزانه حدود ۶۰۰ تا ۱,۰۰۰ تن زباله در آن تخلیه می‌شود. تجمع این زباله‌ها در منطقه سراوان علاوه بر تخریب منطقه جنگلی اطراف، اثرات جانبی منفی بسیاری بر خاک همین منطقه، زمین‌های کشاورزی و اکوسیستم آب گیلان دارد.
کوه زباله سراوان که با ارتفاعی در حدود ۱۱۰ متر، دو برابر برج آزادی تهران است، روزانه بین پنج تا ۱۸ لیتر شیرابه تولید می‌کند. این شیرابه‌ها به خاک، آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌هایی نفوذ می‌کنند که از منطقه کچا و جوکول بندان می‌گذرند. رودخانه زرجوب نیز که از کوه‌های اطراف همین مناطق سرچشمه می‌گیرد و عبور می‌کند، از این آلودگی‌ها در امان نیست و بخش زیادی از آلاینده‌ها و سموم ناشی از شیرابه را با خود حمل می‌کند. در رشت نیز بخشی از فاضلاب‌های شهری، شیرابه و سموم زباله‌های بیمارستانی به این رودخانه می رود. متاسفانه رودخانه زرجوب بدون هیچ تصفیه استانداردی مسیر خود را به‌سمت تالاب انزلی ادامه می‌دهد.
شیرابه زباله‌های سروان یکی از مهم‌ترین منابع آلودگی رودخانه زردجوب رشت محسوب می‌شود.
تاریخچه آلودگی زرجوب
پیشینه آلودگی آلودگی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت قدمتی چندین ساله دارد و به سال ۱۳۶۴ شمسی بازمی‌گردد. در سال ۱۳۸۴ بانک جهانی بیش از پنج میلیون دلار تسهیلات به اجرای پروژه آب و فاضلاب شهرهای رشت و انزلی اختصاص داد؛ اما همچنان به‌دلیل ورود پساپ صنعتی و شیرابه زباله این رودخانه‌ها جزو آلوده‌ترین رودخانه‌های جهان محسوب می‌شوند و این پروژه نیمه‌کاره است. متاسفانه همواره در حاشیه زرجوب و گوهررود شاهد زباله‌هایی هستیم که این رودخانه‌ها با خود حمل می‌کنند.
علاوه بر این عدم وجود تصفیه‌خانه در شهرک صنعتی رشت منجر به نفود شیرابه‌های صنعتی به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود می‌شود که این موضوع نیز از عوامل آلوده‌کننده این رودخانه‌ها است. متاسفانه در فصل‌های گرم سال بوی بسیار نامساعدی از رودخانه‌های رشت متصاعد می‌شود که ناشی از آلاینده‌ها است و درباره مرگ آبزیان و پایان حیات در رودخانه زرجوب و گوهررود هشدار می‌دهد.
رودخانه‌های زرجوب و گوهررود که از جمله سرمایه‌های طبیعی شهر رشت و استان گیلان محسوب می‌شوند، به‌دلیل بی‌توجهی به حاشیه حوزه گردشگری رانده شده‌اند. این در حالی است که در صورت نجات این رودخانه‌ها سرمایه‌های فراوانی به رشت سرازیر می‌شود و این شهر در حوزه‌های گوناگون همچون زبیاسازی شهری، گردشگری و حمل و نقل رشد و توسعه پیدا می‌کند.
بهترین زمان بازدید از رودخانه زرجوب
بهترین زمان بازدید از رودخانه زرجوب فصل بهار در ماه اردیبهشت و اوایل پاییز است. در پاییز هوا چندان سرد نیست و بارندگی‌ها هنوز آغاز نشده است. در این فصل مناظر پاییزی زیبا و رودخانه‌ای نسبتا پرآب در انتظار شما خواهد بود. تابستان به‌دلیل هوای شرجی و رطوبت بالای هوا زمان مناسبی برای سفر نیست. علاوه بر این در شب‌های تابستان بوی بسیار نامساعدی از رودخانه‌های رشت متصاعد می‌شود که می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.
کدام دیدنی‌های رشت در نزدیکی رودخانه زرجوب قرار دارند؟
پارک ملت
- آدرس: رشت، بلوار شهید انصاری، بلوار احمدزاده (مشاهده روی نقشه)
- فاصله از رودخانه زرجوب: ۴۰۰ متر (ییاده کمتر از پنج دقیقه)
پارک ملت رشت با مساحت ۱۲۰,۰۰۰ متری در سال ۱۳۷۸ شمسی افتتاح شد. این مجموعه یکی از باغ‌های قدیمی شهر رشت است که به «سیاه باغ» شهرت دارد. درب‌های آن پس از بازسازی و طراحی به‌عنوان پارک به روی عموم مردم باز است.
در سال ۱۳۸۱ شمسی یکی از اولین ساعت‌های آفتابی در ایران در پارک ملت رشت نصب شد. این ساعت‌ها با توجه به مکان خورشید در آسمان ساعت را تعیین می‌کنند. علاوه بر این در پارک ملت آبنمای موزیکالی نیز قرار دارد. با پخش موسیقی و هماهنگ با نت‌ها، فواره‌های آن به حرکت درمی‌آیند و به‌خصوص در شب تصویری زیبا پدید می‌آورند.
در حاشیه پارک خانه‌ای قدیمی نیز وجود دارد که در حال حاضر به‌عنوان مرکز اطلاع‌رسانی به گردشگران مورد استفاده قرار می‌گیرد. سمت دیگر پارک نیز مجموعه تالار‌های فرهنگی رشت قرار دارد. این محل میزبان اجراهای تاتر و کنسرت‌های موسیقی است. در نزدیکی این مجموعه و در فضای پارک ملت کافه کتاب سایه قرار دارد که می‌توانید از نوشیدنی‌های آن لذت ببرید.
میدان شهرداری
- آدرس: رشت، انتهای خیابان امام خمینی (مشاهده روی نقشه)
- فاصله از رودخانه زرجوب: حدود یک کیلومتر (هفت دقیقه)
میدان شهرداری رشت در دوره پهلوی اول در سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ شمسی ساخته شد. ساختمان‌های قدیمی موجود در میدان شهرداری و مجسمه میرزاکوچک خان که امروز به ابتدای خیابان سعدی منتقل شده است، بخش مهمی از هویت این شهر را می‌سازند. مجموعه میدان شهرداری که در ۲۶ آذر ماه سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۵۱۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، شامل کاخ شهرداری، موزه پست و ساختمان قدیمی هتل ایران است. ساختمان شهردای و برج ساعت امروز به‌عنوان نماد شهر رشت شناخته می‌شوند.
در سال ۱۳۶۹ شمسی بر اثر زلزله منجیل ساختمان شهرداری و برج ساعت آسیب دیدند؛ اما توسط روبرت واهانیان که از سال ۱۳۶۶ شمسی به رشت مهاجرت کرده و یکی از معماران مطرح آن دوران بود، بازسازی و مرمت شد. ساختمان‌های میدان شهرداری رشت نزدیک به ۱۰۰ سال قدمت دارند.
باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی
- آدرس: رشت، خیابان ملت، باغ محتشم، جنب رودخانه گوهررود (مشاهده روی نقشه)
- فاصله از رودخانه زرجوب: حدود سه کیلومتر (۱۱ دقیقه)
باغ محتشم رشت که به پارک شهر نیز شهرت دارد یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های شهر رشت محسوب می‌شود. قدمت این باغ به دوره قاجار بازمی‌گردد. این پارک با درختان کهن و بلند خود در فصل‌های بهار و پاییز مناظر زیبایی را به گردشگران ارائه می‌دهد. در دوره ناصرالدین شاه باغ محتشم به شخصی به نام اکبرخان بیگلربیگی تعلق داشت که از مالکان و افراد ثروتمند و اجاره دار گمرکات ایران بود. بسیاری از درختان قدیمی و عمارت تابستانی کلاه‌فرنگی که امروز در این باغ وجود دارد، به آن دوره بازمی‌گردد.
اکبرخان بیگربیگی دو دختر داشت. او در سال ۱۳۰۷ شمسی فوت کرد و پس از مدت زمان کمی با مرگ یکی از دختران اکبرخان، باغ محتشم به تنها دختر او ارث رسید. او با پسرعموی خود صادق خان اکبر محتشم الملک ازدواج کرد؛ به همین جهت از آن پس این باغ به نام فعلی شهرت یافت. در دوره پهلوی در ازای مالیات‌های معوق محتشم الملک باغ محتشم مصادره شد و از ۲۲ شهریور ۱۳۳۹ شمسی به‌عنوان پارک عمومی مورد استفاده قرار گرفت.
عمارت کلاه فرنگی بنایی چند ضلعی است که چهار طبقه دارد. این بنا در ۲۶ آبان ۱۳۷۵، با شماره ۱۷۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. بلندترین بخش این بنا اتاقی است که هشت گوش دارد. در هر سمت این اتاق پنجره‌هایی دیده می‌شود که رو به باغ محتشم قرار گرفته‌اند. طبقه اول عمارت کلاه فرنگی ۱۸ ستون چوبی تعبیه شده است که بالکن و طبقه دوم روی آن بنا شده‌اند.
بازار بزرگ
- آدرس: رشت، میدان شهرداری، خیابان امام خمینی (مشاهده روی نقشه)
- فاصله از رودخانه زرجوب: حدود سه کیلومتر (۱۲ دقیقه)
بازار بزرگ رشت از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. این بازار که ۲۴۰,۰۰۰ متر مربع وسعت دارد دارای ۱۴ کاروانسرای قدیمی است. قدمت این کاروانسراها که روزگاری محل تجارت بودند، به دوره قاجار و پهلوی می‌رسد و از جمله آن‌ها می‌توان به کاروانسرای طاقی بزرگ (واقع در ضلع جنوبی راسته زرگرها)، کاروانسرای طاقی کوچک (ضلع شمالی بازار رشت، جنب مسجد حاج مجتهد)، طاقی سعادت (محدوده میدان بزرگ)، کاروانسرای محتشم (در ضلع شرقی بازارچه عطاران)، کاروانسرای چینی‌چیان (در قسمت شمال غرب بازار رشت نزدیک چهار سوق) و کاروانسرای ملک اشاره کرد.
بازار بزرگ رشت فضایی دلچسپ دارد و شما می‌توانید خود را به انواع خوراکی‌های محلی همچون کلوچه فومن و رشته خشکار مهمان و ساعتی را برای نوشیدن چای در کافه‌های سنتی بازار سپری کنید. علاوه بر این می‌توانید از میان انواع سبزی‌ها، باقالی، سیر محلی و ماهی سوغاتی برای عزیزان خود تهیه کنید. به همین دلیل، گردشگرانی که از اطراف رشت و سایر نقاط ایران به رشت سفر می‌کنند، حتما به این بازار سر می‌زنند.
پرسش‌های متداول
رودخانه زرجوب کجاست؟
زرجوب یکی از رودخانه‌هایی است که از میان شهر رشت عبور می‌کند و به تالاب انزلی می‌ریزد.
علت آلودگی رودخانه زرجوب چیست؟
فاضلاب‌های شهری و صنعتی و شیرابه زباله‌های شهری
بهترین زمان بازدید از رودخانه زرجوب کدام فصل است؟
فصل بهار و اوایل اردیبهشت ماه و اوایل فصل پاییز
کدام دیدنی‌های رشت در نزدیکی رودخانه زرجوب قرار دارند؟
پارک ملت، میدان شهرداری، بازار بزرگ، باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی
هتل‌ها و اقامتگاه‌های نزدیک به سیاهکل
حال که از گشت‌وگذار لذت برده‌اید و روز را به پایان رسانده‌اید، باید برای اقامت تان نیز فکری بکنید. می توانید برای دیدن سایر مناطق دیدنی گیلان، همچون قلعه رودخان و ماسوله ، به سمت فومن بروید و در شفت از اقامتگاه بومگردی گیلمار دیدن فرمایید و پس از صرف یک غذای دلچسب و خوشمزه، شب را در آنجا اقامت کنید و از تفریحات داخل بومگردی نیز لذت ببرید.
